“SEREBRAL PALSİ MODERN TEDAVİYLE AZALIR”

Manisa Şehir Hastanesi Uzm. Dr. Mecit Acar ‘2 Ekim Dünya Serebral Palsi Günü’ kapsamında hastalık hakkında bilgiler vererek “Serebral Palsi çocukluk çağının en sık görülen yaşam boyu süren hareket ve duruşu etkileyen kalıcı fiziksel gelişim bozukluğudur” dedi. Uzm. Dr. Mecit Acar konuyla ilgili açıklamasını şöyle sürdürdü: “Anne karnında yaşamın ilk aylarında, doğum sırasında veya sonrasında beyinde meydana gelen zedelenme sonucu gelişen ilerleyici olmayan, ancak yaşla beraber belirtileri değişebilen motor gelişim geriliğinin, sıklıkla görme ve işitmenin, bilişsel, iletişim algılama, davranış bozuklukları, epilepsi ve ikincil motor bozuklukların eşlik ettiği bir hastalıktır. Halk arasında beyin felci veya spastik çocuk diye isimlendirilir. Dünyadaki sıklığı 1000 canlı doğumda 1,5-2,5 olarak bildirilmektedir. Tıp teknolojisindeki gelişmeler ve yenidoğan yoğun bakımdaki iyileşmeler sonucu sıklığında azalma beklenirken uzun yıllardır sıklığı sabit kalmıştır. Çok düşük doğum ağırlıklı prematüre ve sorunlu yenidoğanlarda serebral palsi oranı 70-100 kat artmaktadır”.

RİSK FAKTÖRÜ ÇOK

“Hastalığın risk faktörleri doğum öncesi, doğum ve sonrasında olmak üzere çok sayıdadır” diyen Dr. Mecit Acar şu bilgileri de aktardı: “Hastaların %70-80’i doğum öncesi, %20’si doğum ve sonrasındaki risk faktörleri sonucu etkilenirken %10-20’sinde sebep bilinmez. En sık görülen nedenler miadından önce doğum ve düşük doğum kilolu doğumdur. Diğer bazı sebepler ise anne karnında geçirilmiş enfeksiyonlar, beyin gelişim anormallikleri, rahimde geçirilen beyin felci, beynin oksijensiz kalması, doğum sonrası santral sinir sistemi enfeksiyonları, çoğul gebelikler, kan pıhtılaşma bozuklukları, yenidoğan sarılığıdır. Serebral Palsi’de risk faktörleri sonucu beynin üst motor nöron hücreleri zedelenir ve çeşitli şekillerde belirti verir. Mesela vücudun her iki yarısını, bir yarısını veya sadece bir uzvunu etkileyebilir, hareket ve koordinasyonu bozabilir, gevşek veya kasılmalı felce yol açabilir. Belirtileri yaşa göre çok çeşitlilik gösterir. Örneğin; yenidoğan bebekte kıpır kıpır doğal hareketlerin olmaması, bacakların sert olması ve kıvrılamaması, bebeğin aşırı gevşek olması, koltuk altından tutulduğunda bacaklarda makaslama olması, elde uygun olmayan duruş ve görünüş, bir yaşın altında bir elini daha çok kullanmayı tercih etme, alt bezi değiştirmede zorluk, köprü gibi sırtı yere değmeden durması gibidir. Süt çocuğu döneminde bazı ilkel yenidoğan reflekslerinin kaybolmaması, motor basamakların geç kazanılması ile birlikte serebral palsiyi düşündüren nörolojik muayene bulgularının olması serebral palsinin diğer bulgularıdır”.

DÜZENLİ KONTROL ÖNEMLİ

Uzm. Dr. Mecit Acar hastalığın nasıl önlenebileceğinden tanısının konmasına ve tedavi süreçlerine uzanan çalışmaları da şöyle anlattı: “Tanı; esas olarak klinik nörolojik muayene bulguları, buna eşlik eden risk faktörleri ve beyin görüntüleme teknikleri (örneğin beyin MRG) kullanılarak yüksek olasılıkla konulabilir. Fakat hatalı tanı alma durumlarını göz ardı etmemek lazım. Serebral palsi gibi belirti veren ilerleyici çok sayıda hastalık mevcuttur ve bunların bir kısmının tedavisi mümkündür, bu nokta her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Serebral Palsi kalıcı motor bozukluk olduğundan tedavinin amacı motor işlevi arttırmak ve ikincil gelişebilecek kusurları 0önlemektir. Bu amaçla günlük aktivitenin yapılabilmesi için kasların güçlendirilmesi, istemli hareketin kontrolü, vücut dengesinin sağlanması, kasılmaların azaltılması, istemsiz hareketlerin baskılanması ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi hedeflenir. Tedavi programı hastanın gereksinimine göre planlanır ve ailenin de katılacağı ekip çalışması prensibi benimsenir. Bu ekipte Çocuk Nöroloji Uzmanı, Fizyoterapist, Pediatri Uzmanı, Sosyal Hizmet Uzmanı, Psikolog, Konuşma Terapisti, Özel Eğitim Uzmanı, Diyetisyen ve Ortopedist yer alır. Tedavi programı çocuğun yaşına göre düzenlenir. Örneğin; ilk 3 yaşta erken uyarılma programı ile anne-baba ve bebeğin içinde olduğu nöromotor gelişimi ve iletişimi geliştirme ve hızlandırma tedavisi, 3-5 yaşta yoğun fizyoterapi, ortez çalışması ve ilaç tedavileri verilir. 5-10 yaş döneminde motor bozukluklar ve anormal hareketler ön plana çıkar ve ortopedik cerrahi için uygun zamandır. Yürüyemeyen çocuklar için uygun oturma postürü, hijyen ve günlük aktiviteleri sürdürmesi sağlanmalıdır. Serebral Palsili hastaların sosyal, eğitim ve tedavi gereksinimleri yasal güvencelerle sağlanmalı, bu hastaların sivil kuruluşlara üyelikleri teşvik edilmeli ve toplumda bu hastalara yönelik farkındalığın arttırlması desteklenmelidir. Serebral Palsi’nin gelişmesi tam olarak önlenemez. Risk faktörlerinin azaltılması, düzenli gebe takibi, prematüre ve yenidoğan bakım olanaklarının iyileştirilmesi ve modern tedavilerin uygulanması ile Serebral Palsi sıklığının azaltılması sağlanabilir”.