MACHIAVELLİ

 Siyaset üzerine yazayım derken, ilk önce modern siyaset felsefesinin başta gelen isimlerinden biri olan, Machiavelli’yi incelemek istedim. Yazdıkları ilgimi çekti. Notlar aldım. Ve Machivelli üzerine yazmaya karar verdim.

Söyleşiler adlı yapıtında politika yazılarını bir araya getirmiş, “Savaş Sanatı” adlı eserinde ise ileri savaş taktiklerini incelemiştir. Kalıcı ününü Prens adlı başyapıtına borçludur. 1513 tarihli bu yapıt nedeniyle adı politikada aldatıcı taktiklerin kullanımını içeren bir siyaset yapma biçimi olan makyavelizm terimiyle özdeşleşmiştir.

“Amaca giden her yol mübahtır.” diyor.  Machiavelli’nin gözlemleri, alışılmışın çok ötesinde bir yapıya sahip; “Kötüler kazanmaya daha yakın.” diyor. Neden İyi İnsanlar Kazanamaz? Sorusunun yanıtın,  Machiavelli’nin “Prens”  adlı eserinde bulmak mümkün.  Kötü insanların iyi insanlara göre bazı avantajları olduğunu belirtiyor ve bunlardan birinin “kurnazlık” olduğunu söylüyor. “Kötü insanlar, amaçlarını daha ileriye götürmek için kurnazlığa hazırdırlar. Ahlak ilkelerine bağlı kalmadıklarından dolayı; yalan söylemeye, olguları değiştirmeye, tehdit etmeye ya da şiddete başvurmaya her zaman hazırdırlar. Bu yolla dünyayı ele geçirirler.” diyor…

Neden İyi İnsanlar Kazanamaz? Sorusuna da yanıtı var: Çoğunlukla insanlarda, “iyi bir insan olmanın yolu, iyi hareketlerde bulunmaktan geçer” inanışı vardır. Kişi yalnızca iyi amaçlara sahip değildir, bu amaçları iyi yolla gerçekleştirme isteğine de sahiptir. Eğer iyi bir insan adaletli bir dünya istiyorsa, bunu iyi yollarla gerçekleştirme isteğine sahiptir. İnsanları korkutarak değil, sağduyularıyla adalete teslim olmalarını ister. Kişi, insanların iyi olmasını istiyorsa, düşmanlarına da iyilik gösterir, zalimlik değil.  Machiavelli’ye göre iyi insanların sadece iyi hareket ederek dünyayı daha iyi bir yere getirme çabaları işe yaramıyor. Kitabında; Floransa ve geçmişteki İtalyan eyaletlerinde iyi prenslerin, devlet üyelerinin ve tüccarların daima başarısız olduğundan bahsetmiştir. Bunu engellemek için ise şu görüşü savunur: “Kişi istediği kadar iyi olabilir fakat iyi hareket etmeye fazlasıyla bağlı olmaması gerekir. Kötü insanların kullandığı hileleri ödünç alıp onlara karşı kullanmayı bilmelidir. İyi insanlar da kılıç tutar, savaşır ve gerektiğinde kurnazlık yapar. Musa, iyilik ve adalet için Firavunla savaşmıştır.”

Machiavelli, kitabında kazanmak için kötü olun demiyor elbet; iyi insanların kötülerden ders çıkartması gerektiğini anlatıyor. Sadece iyi olmayı değil, etkili olmayı da savunuyor. İyi bir insan olsak bile, mesleğimiz ne olursa olsun, hayatın her yerinde kurnaz ve hilekar insanlar ile karşılaşacağız ve bu insanların uyguladıkları yöntemleri bilip bunlara göre hareket etmeliyiz. Aslında Machiavelli tam da bundan bahsediyor: “İyi insanlar, karşılarındaki insanların kendilerini nasıl korkutacağını, tatlı sözle kandıracağını ve tuzağa düşüreceğini bilmeli. İyi siyasetçi, kötü siyasetçiden; saf bir girişimci, kurnaz bir girişimciden bir şeyler öğrenmeli.”

Başardıklarımızın toplamıyız, niyet ettiklerimizin değil. Doğruluğu, iyiliği ve erdemi önemsiyorsak ve sadece doğrucu, iyi ve erdemli bir şekilde hareket ediyorsak, bununla bir yere varamayacağımızı savunuyor Machiavelli. Machiavelli’yi okurken, aklıma İsmet İnönü’nün “Bir memlekette, namuslular, namussuzlar kadar cesur olmadıkça, o memlekette kurtuluş yoktur” sözü geldi aklıma. İyiler ve kötüler mücadele ederlerken, kötüler 1-0 önde başlıyorlar. Hatta 2-0  Hatta daha bile fazla. İyiler kötülerin yöntemlerini öğrenmeden ve onlar gibi hareket etmeden kazanmazlar diyor özetle Machiavelli. İyiler kötülerin yönetmelerini öğrenmeden, kötülerin hakkından gelemezler. İyilerin kazanması için daha çok mücadele etmeleri gerekiyor.  İyiler ancak kötülerden daha çok çalışarak kazanır…