GAL’lılar Dünyanın Çevresini Hesapladı

Manisa Şehzadeler Gediz Anadolu Lisesi (GAL) öğrencileri yaptıkları deneyle dünyanın çevresini hesaplamayı başardı. Fizik Öğretmeni Yusuf Oral ve Bilgisayar Formatör Öğretmeni Serdal Battal eşliğinde gerçekleşen deneyde öğrencilerden Musab Aybars Öztürk, Ahmet Said Güzel, Yasin Erbay, İlyas Bayındır ve Salih Çelik yer aldı. Öğrenciler cetvel, çubuk ve kurdele kullanarak deney yaptılar. Güneş ışınlarının öğle vakti Ekvator’a 90 derecelik açı ile düştüğü 23 Eylül’de, yani Sonbahar ekinoksunda gerçekleşen deneyde dünyanın çevresi ölçüldü. 23 Eylül’den sonra yapılan deneylerde ise farklı sonuçlar ortaya çıktı. Geçmişte dünyanın şekline ilişkin en bilimsel ve doğru yaklaşım Milat’tan önce 3’üncü yüzyılda Eratosthenes tarafından gerçekleştirildi. Eratosthenes’e göre dünya çevresi 40 bin kilometre olan bir küreydi. Eratosthenes’in sopalarla yaptığı bu gözemle bugünkü gelişmiş aygıtlarla yapılandan ancak yüzde 2’lik bir sapma gösteriyordu. Eratosthenes bu gözlemine dayanarak devamlı batıya doğru gidilirse bir süre sonra doğuya ulaşacağını belirtti. GAL’la birlikte ülke genelinde 41 şehirde 254 öğretmenin katılımıyla aynı deney tekrarlandı.

DENEYEREK ÖĞRENDİLER

Musab Aybars Öztürk, “Hocam proje kapsamında görevliydi, ‘Gelin bu deneyi birlikte yapalım’ dedi. Bir sınıfa geldik, Eratosthenes’in nasıl hesapladığını anlattı. Güneş acılarının ekinoks tarihlerinde dünyaya nasıl geldiğini, Ekvator’a göre açısının ve bunun nasıl ölçülmesi gerektiğini önce kağıt üzerinde anlattı. Ardından bunu biz ilk hesapladığımızda hesaplamalar pek fazla sarkmadığı için biz yine 36-37 derece gibi bulduk normalde kat sayısına eşit olarak. Daha sonra 23 Eylül’de aynı deneyi yaptık. Bir borumuz vardı, onu çubuk olarak kullandık. Aldığımız kurdeleyle ipin acısını ölçtük. Dış acıyı bularak bu 36 dereceyi elde etmeye çalıştık ve istediğimiz değeri aldık. 23 Eylül’de 36 dereceye ulaştık. Böylece dünyanın yuvarlak olduğunu kanıtladık. Ayrıca çevresini de ölçmüş olduk. 36 derece Türkiye’deki ekinoks derecesindeki harita açısıdır” dedi. İp yerine kurdele kullandıklarını belirten Öztürk, “Bizim cetvel vardı açı hesaplamamız için. Gölgenin bittiği yerin ucuna cetveli koyduk. Ardından kurdele ile gölgenin yaptığı açıyı yapıp üçgenin açısını bulduk. Ve 36 dereceyi elde ettik. Daha sonra yaptığımız deneylerde ise aynı açıyı bulamadık. Ekinoks tarihlerinde gelen açı paralel oluyor.  Ekvator’a paralel olduğu için açının tam olarak belirli olan kat sayıya eşit olmasını sağlamımız lazım. Gün sarktığında açı da değişmiş oluyor” dedi.